Όσοι έχουν μεγαλώσει με παππούδες, ξέρουν πόσο όμορφες και νοσταλγικές αναμνήσεις πλάθονται στην καρδιά των παιδιών κοντά σε άτομα της τρίτης ηλικίας.
Η φράση της παράδοσης «του παιδιού μου το παιδί είναι δυο φορές παιδί μου» δε δημιουργήθηκε τυχαία! Η σχέση του παππού και της γιαγιάς με τα εγγόνια τους είναι μια σχέση που μπορεί να δώσει στα παιδιά πολλά εφόδια: άφθονη και ανιδιοτελή αγάπη, φροντίδα, στοργή, ενδιαφέρον, διασκέδαση, ευκαιρίες για μάθηση.
Τα πλεονεκτήματα της σχέσης παππούδων – παιδιών
Η σχέση των παππούδων με τα εγγόνια μπορεί να προσφέρει πολλά σε όλα τα πρόσωπα που εμπλέκονται.
Η γιαγιά και ο παππούς είναι πρόσωπα που έχουν πολύ ξεχωριστή θέση στην οικογένεια και στη ζωή του παιδιού. Αντικαθιστούν πολλές φορές τους γονείς στη θέση των φροντιστών, καθώς είναι οικεία πρόσωπα που εμπνέουν εμπιστοσύνη και σεβασμό. Έτσι, οι γονείς αισθάνονται ασφάλεια ως προς το πρόσωπο που τους έχει αντικαταστήσει, οι ίδιοι οι παππούδες χαίρονται με την επαφή τους με τα παιδιά των παιδιών τους και θεραπεύουν τη μοναξιά της ηλικίας, αλλά και τα ίδια τα παιδιά αποκομίζουν θετικά από τη σχέση αυτή.
Οι παππούδες έχουν συνήθως περισσότερο χρόνο και διάθεση να ασχοληθούν δημιουργικά με τα εγγόνια τους, αφού δεν έχουν τις καθημερινές υποχρεώσεις και το άγχος που τις περισσότερες φορές κατακλύζει τους νέους γονείς στην καθημερινότητα. Είναι τα πρόσωπα που έχουν να αφηγηθούν παραμύθια και –αν είμαστε τυχεροί- έχουν μια αυλή ή ένα χωριό, όπου τα παιδιά μπορούν να παίξουν άφοβα. Έχουν να προσφέρουν στα παιδιά την ηρεμία που διαπνέει την ηλικία τους, την πείρα και τη σοφία που έχουν αποκομίσει από τις εμπειρίες τους, τα μαθήματα ζωής που πήραν στην πορεία τους.
Η επαφή των παιδιών με πρόσωπα των προηγούμενων γενεών, τους δείχνει ότι έχουν μια συνέχεια μέσα στον χρόνο, μαθαίνουν για το παρελθόν τους από άτομα που το έζησαν, αντιλαμβάνονται ότι και οι γονείς τους ήταν κάποτε κι εκείνοι παιδιά και μεγάλωσαν. Η συνειδητοποίηση αυτής της διαδρομής μέσα στο χρόνο, δίνει στα παιδιά την αίσθηση ότι έχουν ταυτότητα, παρελθόν και μέλλον.
Σημεία αμφιλεγόμενα στη σχέση με τους παππούδες
Υπάρχουν κάποια κομμάτια της σχέσης αυτής που μπορεί να λειτουργήσουν με «προβληματικό» τρόπο, γι’ αυτό απαιτούν προσοχή.
1. Διαφορετικοί κανόνες:
Ο παππούς και η γιαγιά προσφέρουν την ασφάλεια και τη φροντίδα που δίνουν και οι γονείς, αλλά περισσότερη ανεμελιά και –συνήθως- επιεικέστερους κανόνες από εκείνους του πατρικού σπιτιού. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιδράσει αρνητικά, με την έννοια ότι τα παιδιά μπορεί να επαναπαυθούν στην ελαστικότητα των παππούδων και να γίνουν πιο αντιδραστικά απέναντι στους κανόνες των γονέων.
Πιστεύω πως αυτό μπορεί να επιλυθεί με δύο τρόπους:
Πρώτον, παππούδες και γονείς πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία για το τι θα επιτρέπεται και ποιοι κανόνες θα είναι απαράβατοι, με τη γνώμη των γονέων να υπερισχύει. Είναι πολύ σημαντικό οι παππούδες να συμμορφώνονται με τις επιθυμίες των γονέων στο μεγαλύτερο ποσοστό, αφού εκείνοι είναι υπεύθυνοι για την ανατροφή των παιδιών. Η επέμβαση των παππούδων στις αποφάσεις των γονέων ως προς το πώς ασκούν το γονεϊκό ρόλο, μόνο διενέξεις μπορεί να προκαλέσει. Φυσικά, η δική τους πείρα μπορεί να βοηθήσει, αλλά μόνο όταν οι γονείς θέλουν να τη συζητήσουν και να τη λάβουν υπόψη.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει σεβασμός από και προς όλες τις πλευρές.
Δεύτερον, οι γονείς πρέπει να παραμένουν σταθεροί και συνεπείς στην τήρηση των κανόνων που ισχύουν στο σπίτι. Έτσι τα παιδιά θα καταλάβουν σύντομα ότι κάτι που μπορεί να επιτρέπει η γιαγιά, δεν το επιτρέπει η μαμά και η συμμόρφωση πρέπει να είναι ανάλογη με το πού βρίσκεται κάθε φορά.
2. Σωματική επαφή
Η αγάπη και η όμορφη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε άτομα της τρίτης ηλικίας και τα παιδιά, μπορεί να εκφράζεται με αγκαλιά ή κάποιο φιλί και αυτό δεν είναι κάτι κακό. Θα πρέπει, όμως, πάντοτε το παιδί να δίνει ελεύθερα τη συναίνεσή του και να τηρούνται τα όρια που θέτει γύρω από το σώμα του. Δεν πρέπει να πιέζονται τα παιδιά να αγκαλιάζουν και να φιλούν άλλους ενήλικες, αν τα ίδια δεν το θέλουν, γιατί αυτή η πίεση τους διδάσκει λανθασμένα μηνύματα σχετικά με το σώμα τους.
3. Γονείς της μαμάς και γονείς του μπαμπά
Συχνά, παρατηρείται μια διάκριση ανάμεσα στους γονείς του ενός και του άλλου συζύγου. Η γυναίκα ή ο άντρας μπορεί αντίστοιχα να πιστεύει ότι οι δικοί του γονείς είναι πιο κατάλληλα πρόσωπα να φροντίσουν το εγγόνι, απ’ ό,τι οι γονείς του άλλου συζύγου. Είναι λογικό σε ένα βαθμό κάθε ένας να εμπιστεύεται –στην αρχή τουλάχιστον- περισσότερο τους δικούς του γονείς. Είναι, όμως, άδικο να στερούνται οι «άλλοι» παππούδες την ευκαιρία να αποκτήσουν στενότερη σχέση με τα εγγόνια τους και να δείξουν την αγάπη τους.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, μοναδικό κριτήριο θα πρέπει να είναι το αν και κατά πόσο κάθε ένας παππούς ή γιαγιά είναι ικανοί να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη ως πρόσωπα και όχι ανάλογα με το σε ποια πλευρά ανήκουν.
Αν για κάποιο λόγο οι γονείς δε νιώθουν ασφάλεια να αφήσουν τα παιδιά στην ευθύνη των παππούδων για μεγάλο διάστημα, μπορούν και πάλι να τρέφουν τη σχέση με το να τους επισκέπτονται συχνά όλοι μαζί, ώστε η επικοινωνία να μη χάνεται.
Φυσικά, τα πράγματα δεν είναι πάντα ρόδινα στις ανθρώπινες σχέσεις. Πολλοί παππούδες δεν είναι στη ζωή, δεν είναι υγιείς, δεν έχουν καμία επικοινωνία με τα παιδιά τους και κατ’ επέκτασιν ούτε με τα εγγόνια τους.
Συμπερασματικά…
Με την επικοινωνία μέσα στην ευρύτερη οικογένεια, μπορούν να δημιουργηθούν δεσμοί αγάπης με τα πρόσωπα που έτσι κι αλλιώς υπάρχουν δεσμοί αίματος και τότε ο συνδυασμός θα δώσει ένα υπέροχο αποτέλεσμα.
Τα παιδιά, όταν έχουν παππούδες ζωντανούς και υγιείς, βρίσκονται μπροστά σε μια εξαιρετική ευκαιρία να αποκτήσουν μια όμορφη, δεμένη σχέση, που μπορεί να προσφέρει αγάπη, φροντίδα και μάθηση.
Και στις περισσότερες φορές να γεμίσει την παιδική τους ηλικία με υπέροχες, αξέχαστες αναμνήσεις που θα τις κουβαλούν με νοσταλγία σε όλη τη ζωή τους.
Πέρασα υπέροχα παιδικά χρόνια με τους παππούδες μου και το ίδιο θα ήθελα για τα παιδιά μου. Εσείς έχετε όμορφες αναμνήσεις από τους παππούδες σας;
Μαρία
Το κείμενο αυτό γράφτηκε και δημοσιεύθηκε ως guest άρθρο σε online περιοδικό πριν από 2 χρόνια. Η σελίδα εκείνη δε λειτουργεί πλέον, οπότε το δημοσιεύω εδώ.
